Przedszkole w Stanach

Myśląc o przedszkolu wielu z nas staje przed oczyma obraz, który pamiętamy jeszcze z zamierzchłych  czasów – państwowych instytucji, które budzą w nas mieszane uczucia. Wielu z nas, mimo nie zawsze przyjemnych wspomnień, na ten okres w swoim życiu patrzy jednak z pewnym sentymentem…ale  tak patrzymy na całe nasze dzieciństwo, może właśnie dlatego, że te czasy już nie wrócą.
Teraz, w innej rzeczywistości, na innym kontynencie, wielu z nas staje (albo już stanęło) przed decyzją o posłaniu własnego dziecka do przedszkola. Jak to ogarnąć? Mówi się, że rodzice posyłający pociechę do przedszkola denerwują się i stresują tak samo, a może nawet i bardziej niż dziecko. Ale nie desperuj, drogi rodzicu, jest na to rada. Wiedza to potęga, więc prezentujemy tu podstawowe informacje na temat systemu przedszkolnego w stanie Illinois. Na pytania odpowiada Monika Nawrot, właścicielka Ośrodka Edukacyjnego “Wyspa Dzieci”.
Żeby zrozumieć jak działa system przedszkolny w USA kilka słów wyjaśnienia.
W Stanach Zjednoczonych, które nie oferują płatnego urlopu macierzyńskiego, rodzice, którzy chcą powrócić do pracy muszą się rozejrzeć za jakąś formą opieki dla swojej pociechy. Z racji tego, że nie każdy z nas ma w pobliżu krewnych, babcie, ciocie, którym można by zostawić nasze potomstwo pod opieką, tak jak to kiedyś bywało w Polsce, musimy polegać na prywatnych niańkach lub instytucjach takich jak żłobki czy przedszkola. Te zmiany społeczno-demograficzne: większy udział kobiet i matek w sile roboczej, także tych które mają bardzo małe dzieci lub są jedynymi żywicielami rodziny, jak również duża ilość samotnych rodziców, którzy pracują, zmusza wiele osób do tego aby korzystać z przedszkoli i żłobków. Prawo federalne jednak bardzo powoli zmienia się, aby w jakiś sposób to odzwierciedlić. Dopiero latach 90-tych utworzono dwa programy: Child Care and Development Block Grant (CCDBG) oraz At-Risk Child Program, z których wszystkie Stany miały zapewnić dofinansowanie do opieki przedszkolnej, żłobka oraz opieki pozalekcyjnej dla najbardziej potrzebujących. Fundusze te miały być również wykorzystane na rozwój i poprawę istniejących przedszkoli i żłobków.
Poza koniecznością jednak, przedszkole to też dobry sposób aby zapewnić dziecku łagodne wdrożenie do środowiska, socjalizację z rówieśnikami, dodatkowe elementy rozwoju społecznego i intelektualnego oraz możliwość stopniowego usamodzielniania się.

RwA: Moniko, powiedz pobieżnie, jak wygląda system przedszkolny w Stanach?
Monika Nawrot: Zacznijmy od tego, że system przedszkolny wygląda nieco inaczej w każdym stanie, ze względu na różnice prawne. Przedszkole w Illinois jest nieobowiązkowe, a więc najczęściej płatne, gdyż większość placówek jest prywatnych. Dostępne są jednak programy pomocowe i rządowe wsparcie finansowe (dla osób spełniających konkretne kryteria). Przedszkola publiczne istnieją, jednak najczęściej nie zapewniają całodziennej opieki i dostępne są zazwyczaj tylko dla rodzin o najniższych dochodach.

RwA: W jakim wieku dzieci zaczynają przedszkole i do którego roku uczęszczają?
MN:  Jak wspomniałam wcześniej, przedszkole jest nieobowiązkowe. Obowiązkowa jest na razie, przynajmniej w Illinois, zerówka (kindergarten, przyp. red.). Wiele dzieci zaczyna więc szkolną przygodę dopiero w zerówce, w wieku 5-6 lat. Równie częste są jednak przypadki, gdy dzieci chodzą do przedszkola od drugiego roku życia. Dzieci jeszcze młodsze zapisuje się do tzw. day care centers czyli żłobków. Wiele z takich instytucji oferuje zajęcia dla różnych grup wiekowych od żłobka po starszaki.

RwA:  Jak wygląda wymiar godzinowy zajęć? Pełen etat czy pół etatu? Jakie są opcje?
MN: Opcji jest mnóstwo, w zależności od przedszkola. Ze względu na to, że większość placówek jest prywatnych, rządzą się one własnymi prawami. Można więc zapisać dziecko na pół dnia bądź cały dzień—nawet w godzinach między 6 rano, a 6-7 wieczorem. Inaczej sytuacja wygląda w publicznych przedszkolach, gdzie zajęcia trwają tylko kilka godzin. Każdy może znaleźć to czego potrzebuje, jednak należy się liczyć z tym, że dłuższy pobyt w przedszkolu oznacza wyższe koszty.

RwA: Jakie są wymagania administracyjne, żeby zapisać dziecko do przedszkola?|
MN:  Zależy to od przedszkola. Potrzebne są oczywiście standardowe dokumenty świadczące o urodzeniu (akt urodzenia), aplikacja/podanie o przyjęcie do przedszkola, zaświadczenie o miejscu zamieszkania oraz karta zdrowia/szczepień dziecka. W przypadku ubiegania się o pomoc finansową, dane o zarobkach rodziców .

RwA: Jakie w przybliżeniu są koszty przedszkola? Wiemy już, że jest możliwość uzyskania ulg czy dofinansowań, jakie dokumenty należy przedłożyć w tej sprawie?
MN: Koszty to temat rzeka. Tak naprawdę wszystko zależy do jakiego przedszkola chcemy zapisać dziecko. Są bowiem bardzo specjalistyczne placówki lub o podwyższonym poziomie edukacyjnym—te są droższe. Średnia tygodniowa opłata za jedno dziecko w przedszkolu zapisane na pełen etat może się wahać pomiędzy $180 a $250. Są też przedszkola, gdzie można zapłacić od $450 do $530 tygodniowo. Oczywiście, rodzice mogą starać się o ulgi lub dofinasowanie. Ponownie, wszystko zależy od przedszkola i tego, co ono oferuje. Trzeba też wziąć pod uwagę, że nie wszystkie przedszkola obowiązuje program dofinansowań i nie wszystkie go akceptują. W naszym stanie najczęściej spotykaną pomocą finansową jest Child Care Assistance Program składany przez Action for Children. Warunkiem otrzymania takiego dofinansowania jest dochód przypadający na rodzinę (dane obowiązują od 1 lipca 2014 roku).

Oczywiście oboje rodziców musi pracować. Aplikację można wypełnić elektronicznie (http://www.dhs.state.il.us/page.aspx?item=68333 ) lub (nie można w obu) w formie papierowej ( http://www.dhs.state.il.us/page.aspx?item=68334 ) i należy ja wysłać pocztą lub osobiście zanieść do jednego z biur. Dokładne informacje można znaleźć na stronie internetowej: http://www.actforchildren.org/site/PageServer?pagename=Family_PayChildCare

RwA: W Polsce przedszkole funkcjonowało w takim samym wymiarze czasowym jak szkoła, czyli od września do czerwca, czy w Stanach jest tak samo, czy może taki system nie obowiązuje?
MN: W Stanach przedszkola bardzo często otwarte są przez cały rok. Dni wolne od pracy to najczęściej oficjalne dni świąteczne, których nie ma w roku kalendarzowym zbyt wiele. Oczywiście przedszkola publiczne działają jak szkoły, jednak nawet w ramach wakacji oferowane są tam kilkugodzinne zajęcia dla dzieci.

RwA:  A jakie są typowe godziny operacji przedszkoli?
MN: Jak już wcześniej odpowiedziałam, zależy to od przedszkola. Nasze czynne jest 7am-6pm, ale są placówki czynne nawet  dłużej oraz takie, które otwarte są w weekendy bądź oferują opiekę nocną.

RwA: Jak wygląda kwestia wymagań higienicznych? Czy dziecko musi być samodzielne w momencie przyjęcia do przedszkola?
MN: Wszystko zależy od przedszkola. Jeśli dziecko zapisujemy do tzw. day care center czyli żłobka połączonego z przedszkolem—to nie, nie musi być ono samodzielne. W naszym przedszkolu, które przyjmuje dzieci od 2 roku życia wymagana jest jednak samodzielność, czyli dziecko musi umieć w miarę samodzielnie korzystać z toalety, być w stanie samo jeść i wykonywać inne podstawowe czynności.

RwA: Wiadomo, że szkoły mają konkretne wymagania medyczne, jak jest z przedszkolami? Co w przypadku gdy dziecko ma poważne uczulenie lub chorobę wymagającą szczególnej uwagi (np. astma)?
MN: Prawo stanowe wymaga, aby wszystkie dzieci uczęszczające do placówek opieki, czy to żłobki, przedszkola czy szkoły, miały uzupełnioną kartę szczepień lub adekwatne dokumenty wykazujące dlaczego tych szczepień nie przyjęły. W przypadku choroby, za każdym razem wymagane jest zaświadczenie od lekarza. Dzieci, które mają podwyższoną temperaturę, nie mogą przebywać w przedszkolu przynajmniej przez 24 godziny od czasu wystąpienia gorączki. Zdarza się dość często, że dziecko ma silną alergię. Wówczas wszyscy nauczyciele są o tym informowane; specjalne notki wiszą w biurze i kuchni. Każdy wychowawca jest przeszkolony w udzielaniu pierwszej pomocy. Każdy też wie, gdzie znajdują się leki, które w razie potrzeby należy podać dziecku. W salach są specjalnie wyznaczone miejsca na leki oraz apteczki. W razie jakichkolwiek skaleczeń, nauczyciel może jedynie przemyć ranę wodą i opatrzyć. Używanie jakichkolwiek innych środków czy nawet wody utlenionej nie jest wskazane bez zgody rodzica. W przypadku schorzeń takich jak astma, jeśli dziecko musi mieć robione inhalacje czy należy podawać mu leki o wyznaczonych godzinach, nauczyciel jest za to odpowiedzialny (potrzebne jest jednak zaświadczenie od lekarza i ew. przeszkolenie).

RwA: Czy w czasie przebywania dziecka w przedszkolu są podawane posiłki? Jeżeli tak, to czy jest możliwość wglądu w to co dzieci jedzą? Jeżeli nie, czy rodzic jest zobowiązany zapewnić dziecku posiłek?
MN: Ponownie, wszystko zależy od przedszkola. W publicznych placówkach często rodzice są odpowiedzialni za przygotowanie posiłków. Niektóre prywatne przedszkola mają swoich kucharzy, a niektóre korzystają z usług kateringowych, tak jak w naszych placówkach. Ilość posiłków zależy od tego, czy dzieci przebywają w przedszkolu cały dzień czy pół dnia. Na posiłki składają się śniadanie, obiad oraz dwie przekąski, czyli takie podwieczorki. Rodzice informowani są o jadłospisie na najbliższe dni na początku każdego tygodnia; mogą również codziennie sprawdzić menu. Każdy nauczyciel zapisuje też na karcie co dane dziecko zjadło tego dnia i w jakiej ilości. Dzieci, które mają alergie pokarmowe czy ze względów religijnych nie jedzą danych potraw, mogą przynieść ze sobą swoje posiłki. Musi to być jednak wcześniej uzgodnione z dyrekcją.

RwA:  Przedszkole to nie tylko zabawa, to również edukacja. Jak wygląda kwestia nauki? Kto ustala program? Czy jest on zatwierdzany przez jakieś nadrzędne instytucje, czy raczej każde przedszkole jest odpowiedzialne za swój indywidualny tryb nauczania?
MN:  Przedszkola odpowiedzialne są za swoje tryby nauczania. Nie ma nadrzędnej instytucji, która ustala jeden program dla wszystkich placówek. Wszystko jest w gestii dyrekcji, nauczycieli, właścicieli konkretnego przedszkola. W przypadku placówek publicznych program jest najczęściej ustalany z miejskim/stanowym kuratorium oświaty. Są to jednak raczej wytyczne i zalecenia bardziej  niż nakazy.

RwA: Jak wygląda nauka w przedszkolach dwujęzycznych?
MN:  To zależy od programu. Przedszkola dwujęzyczne, takie jak nasze, mają grupy, w których mówi się po polsku lub po angielsku. Zajęcia prowadzone są więc w jednym języku—z dodatkiem drugiego. W polskojęzycznej grupie każdego dnia 30 minut poświęcanych jest na naukę j. angielskiego. Grupa anglojęzyczna cały dzień ma zajęcia po angielsku—z elementami polskiego.

RwA: Czy możesz opisać typowy dzień przedszkolaka?
MN: Będę wzorowała się na naszym przedszkolu. Dziecko przyjeżdża około godziny 8 rano. Bawi się w sali, po czym udaje się na śniadanie. Później zabierane jest do swojej grupy (dwulatki, trzylatki, czterolatki). Kolejne pięć godzin, 9.30-2.30, to Klub Przedszkolaka. Wówczas dziecko ma zajęcia z języka polskiego, matematyki, języka angielskiego, muzyki, rytmiki, plastyki. Jest też wspólna zabawa, czas na spacer, obiad i leżakowanie. Po 2.30 pm dzieci, które nie zostały odebrane przez rodziców jedzą pierwszą przekąskę. Później idą na zajęcia dodatkowe lub do sal, gdzie bawią się, malują, idą na spacer (w zależności od pogody). Popołudniu, około 5, podawany jest drugi podwieczorek. Wszystkie dzieci odbierane są przed godziną 6.

RwA: Czy są jakieś wymagania jeżeli chodzi o ilość dzieci przypadających na nauczyciela?
MN: Tak, jest to częścią regulacji stanowych i zależy od wieku dzieci. Dzieci w wieku od 3 lat do 5 lat nie może być więcej niż 10 na jednego nauczyciela. Jeśli chodzi o dzieci poniżej jednego roku życia—jest to 4 na nauczyciela. Między 2-3 rokiem życia nie więcej niż 8. W zerówce (preschool) jednak nie ma już takich reguł.

RwA: Czy każde dziecko jest zawsze przywożone i odbierane przez rodziców? Co się stanie gdy rodzic się spóźnia po swoją pociechę?
MN: Dziecko nie zawsze przywozi czy odbiera rodzic. Czasem jest to babcia, dziadek, ciocia, kuzyn, krewny czy sąsiad. W każdym razie osoby te muszą być wpisane w dokumentacji jako te upoważnione do odbioru dziecka z przedszkola. Jeśli nie mają takiego upoważnienia, konieczne jest zaświadczenie od rodzica (nawet telefoniczne) a także sporządzenie kopii dokumentu tożsamości. W przypadku, gdy rodzic się spóźnia, nauczyciel telefonuje do niego i czeka na odbiór dziecka. Naliczane są jednak często kary finansowe. W przedszkolach publicznych dziecko zostaje w biurze lub, jeśli jest taka możliwość, z innym nauczycielem albo w świetlicy.

RwA: Czy w czasie trwania zajęć placówka jest zamknięta i niedostępna dla osób z zewnątrz? Czy wszystkie przedszkola mają jakiś specjalny protokół w tej kwestii?
MN: Tak. Większość przedszkoli jest zamkniętych dla osób z zewnątrz. My mamy monitoring i domofon. Osoby, które chcą wejść do środka, muszą zadzwonić do sali lub biura. Publiczne przedszkola, jeśli są w budynku szkoły, często mają też strażnika na miejscu.

Większości rodziców wysłanie dziecka do przedszkola w mniejszym lub większym stopniu uświadamia, jak szybko i nieubłaganie czas biegnie do przodu, a dzieci rosną i stają się co raz bardziej samodzielne. Nie ma przed tym ucieczki tak samo jak przez stresem związanym z prowadzeniem pociechy do przedszkola, ale te cenne informacje na pewno zredukują poziom niepokoju niejednego rodzica. Dziękuję serdecznie za rozmowę.

*Dane za rok szkolny 2014/2015. Dane te mogą ulec zmianie, dlatego zawsze warto sprawdzić aktualne wymogi finansowe oraz ostatnie wiadomości dotyczące dotacji na stronie http://www.actforchildren.org/site/PageServer?pagename=Home