Parki Narodowe w Stanach Zjednoczonych

Wielu z nas ma już plany na wakacje (albo przynajmniej wie, gdzie CHCE jechać), czy na długie świąteczne weekendy i w dużej ilości przypadków będą to lokalne wyjazdy. Ameryka, być może, nie ma tylu klasycznych zabytków, co kraje europejskie, ale z pewnością nie może się powstydzić przepięknych i bardzo zróżnicowanych krajobrazów. A to dlatego, że Stany Zjednoczone są krajem wielkim, rozciągającym się na cały kontynent, przez kilka stref czasowych i klimatycznych. Dzięki tym czynnikom w Stanach ukształtowało się wiele miejsc o unikatowym charakterze, florze, faunie i  specyficznym uformowaniu  geologicznym. Co ważniejsze, prawie wszystkie z tych unikatowych miejsc są pod państwową ochroną. Ponad 100 lat temu dzięki zabiegom niewielkiej grupy miłośników natury, zdecydowano, że niektóre miejsca w Ameryce powinny być za wszelką cenę chronione i zachowane w formie przestrzeni publicznej dla dobra i przyjemności ludzi. I tym sposobem, w 1872 roku Kongres  oficjalnie uznał utworzenie pierwszego Parku Narodowego, Yellowstone. Nieco później po wielu przepychankach, w  1916 roku, dzięki zabiegom bogatego przemysłowca Stephena Mathera i przy pomocy edytora magazynu National Geographic, dekretem prezydenta Wilsona został ustanowiony urząd National Park Service. Głównym zadaniem  tej instytucji było i wciąż jest dbanie o ochronę parków, zarządzanie nimi, promocja i współpraca z lokalnymi społecznościami.

Utworzenie instytucji Parków Narodowych i wyłączenie tym samym ogromnych połaci ziemi z rynku w czasach, kiedy w Ameryce ziemia była wykupowana na prawo i lewo przez każdego, kto miał na to fundusze, było pomysłem rewolucyjnym. Zwłaszcza, że grunty te zostały wzięte pod federalną ochronę „tylko” i głównie przez wzgląd na ich walor estetyczny, wizualny i potencjalną wartość edukacyjną.  Na szczęście to zamiłowanie do natury, przyszłościowe myślenie oraz zacięta walka małej grupy ludzi w imię słusznej idei, którą wtedy mało kto rozumiał, doprowadziła do tego, że dzisiaj w Stanach  możemy  swobodnie zwiedzać ponad 400 naprawdę wyjątkowych parków na powierzchni ponad 84 milionów akrów w 50 stanach i terytoriach podległych takich jak Dystrykt Kolumbii, Amerykańska Samoa, Guam, Puerto Rico, Saipan, i Wyspy Dziewicze (Virgin Islands).

Ostatni tydzień kwietnia jest w Stanach desygnowany jako Tydzień Parków Narodowych, przybliżając tym samym rzeszom lokalnych i przyjezdnych osób specjalną i bogatą ofertę tej sławnej na cały świat instytucji.

Spośród tych ponad 400 parków pod pieczą National Park Service tylko 124 parki pobierają opłaty za wejście, oferując jednocześnie darmowy wstęp w specjalne dni. Wstęp do reszty parków jest DARMOWY przez okrągły rok. Dodatkowo parki oferują karnety wielorazowego wejścia oraz roczną wejściówkę do wszystkich parków narodowych i zniżki dla wojskowych, seniorów oraz darmowe wejście dla wszystkich czwartoklasistów (https://www.nps.gov/planyourvisit/passes.htm).

Idea chronienia wyjątkowych miejsc szybko stała się powszechnie popularna i wiele krajów poszło za przykładem Ameryki, dzięki czemu na całym świecie można teraz zwiedzać lokalne parki narodowe.
W zeszłym roku National Park Service obchodził stulecie swojej działalności, ale tak naprawdę nie potrzeba dodatkowych pretekstów na to, żeby zwiedzać Parki Narodowe. Kto był w jednym, wie, że na jednym się nie kończy, bo jest to stosunkowo niedrogi, łatwo dostępny i przyjazny rodzinie sposób na spędzanie wolnego czasu. A jak się zabrać za eksplorowanie Parków Narodowych Ameryki?

1. Przede wszystkim zdecydować, który park narodowy odwiedzić. Można się wybrać do tego, w którym wizytę planujemy od lat, albo odwiedzić ten, który jest najbliżej. Akcje, takie jak Find Your Park  zachęcają wszystkich do tego aby spędzić czas na łonie natury i zobaczyć na własne oczy jak działa system parków narodowych. Park można wybrać na podstawie dystansu  geograficznego albo wybrać coś w zależności od naszych zainteresowań i możliwości fizycznych.
Świetny przewodnik po Parkach Narodowych oferuje magazyn National Geographic, który od samego powstania (National Geographic Society zostało utworzone w 1888 roku) jest powiązany z instytucją Parków Narodowych i regularnie wydaje uaktualniony przewodnik po parkach w formie książkowej.  W naszym stanie są dwa miejsca o charakterze historycznym, ale w pobliskiej Indianie, Wisconsin czy Michigan jest ich znacznie więcej.

2. Wyszukać i wziąć udział w specjalnych akcjach organizowanych przez NPS. Jest mnóstwo takich akcji promujących parki i jednocześnie zachęcające do spędzania czasu na wolnym powietrzu, takie jak np. w naszym regionie Hike 100 Challenge czy Hike 50 Challenge, wyzwania zachęcające do przejścia konkretnych tras,  za które można wygrać nagrody ufundowane przez sponsorów o osobistej satysfakcji nie wspominając.

3. Zainspirować młodsze pokolenie. Jedynym sposobem zachowania dziedzictwa i promowania nie tylko popularności, ale też wiedzy o parkach, naturze, konserwacji środowiska jest zaszczepienie naszym dzieciom miłości do natury i radości ze spędzania czasu na jej łonie. Przebywanie w parkach narodowych nam to ułatwia. Akcje takie jak Every Kid in a Park oferują darmowe wejście do wszystkich parków w całych Stanach wszystkim 4 klasistom. Badania pokazują, że dzieci w tym wieku są szczególnie otwarte na nowe pomysły, odkrywanie świata i wrażliwe nie tylko na piękno natury, ale też na jej przyszłe losy. Także program Junior Ranger  ma na celu wpojenie dzieciom od lat 5 do 13 idei szerzonej przez pracowników Parków Narodowych : “Odkrywaj, ucz się i chroń”  (ang. „Explore, learn and protect”). Jest też świetną okazją dla dzieci do spędzenia czasu w przyrodzie i gronie równie ciekawych rówieśników.

4. Przyłącz się do VIP-ów. VIP (Volunteers-In-Parks)  to program dla wolontariuszy dzięki któremu można nie tylko pomóc i zobaczyć jak ta instytucja działa od przysłowiowej podszewki. Można też w ten sposób zwiedzać Parki w bardziej aktywnym charakterze, innym niż „zwyczajny turysta”.

Spośród wszystkich Parków Narodowych w zeszłym roku największą popularnością cieszyły się:
1. Great Smoky Mountains National Park (Północna Karolina i Tennessee)
2. Grand Canyon National Park (Arizona)
3. Rocky Mountains National Park (Kolorado)
4. Yosemite National Park (Kalifornia)
5. Yellowstone National Park (Wyoming, Idaho, Montana)
6. Zion National Park (Utah)
7. Olympic National Park (Waszyngton)
8. Grand Teton National Park (Wyoming)
9. Acadia National Park (Maine)
10. Glacier National Park  (Montana)

Kilka wskazówek, zanim wybierzemy się do Parków Narodowych:

1. Wiedz, kiedy jechać. Wybierz odpowiednią porę roku. Niektóre parki są bardziej uczęszczane niż inne, dlatego jeżeli nie chcemy się przepychać w tłumach warto dobrze zaplanować daty. Jeżeli jedziemy z dziećmi wiadomo, że jesteśmy zależni od przerw wakacyjnych. W sezonie warto się wybrać od razu po zakończeniu szkoły, albo zaraz przed jej ponownym rozpoczęciem, wtedy powinno być mniej tłoczno. Jeżeli jedziemy w samym środku sezonu – wybierzmy nietypową porę dnia, albo wczesny ranek albo późny wieczór. Jeżeli możemy sobie pozwolić na podróże poza sezonem, jesienią i wiosną parki są znacznie mniej uczęszczane.

2. Ustal plan i trzymaj się go. Zwłaszcza jeżeli wybieramy się do dużego parku, w którym fizyczną niemożliwością jest zobaczenie wszystkiego podczas jednej wizyty. Postawmy na jakość, nie na ilość i wybierzmy kilka konkretnych miejsc, które chcemy zobaczyć – na miarę naszych możliwości. Lepiej odwiedzić trzy miejsca na spokojnie, spędzić w nich więcej czasu i dobrze się bawić, niż gonić tylko po to, żeby więcej zaliczyć nie skupiając się na tym, co nas otacza. Parki zostały po to stworzone, żeby się nimi cieszyć powoli. Można też tak zaplanować wycieczkę, aby dane miejsce zobaczyć z dystansu i innej perspektywy  jednocześnie oszczędzając czas na dotarcie do innych obiektów czy formacji.

3. Spakuj się rozważnie i nie zabieraj zbędnych rzeczy. Bycie obarczonym zbyt dużą ilością niepotrzebnych rzeczy utrudnia przemieszczanie się i ogranicza naszą elastyczność. Wiadomo, że jako rodzice chcemy być zawsze przygotowani na każdą możliwość, ale w tym przypadku może to działać na naszą niekorzyść.

4. Zabierz ze sobą najlepszy sprzęt. Nie tylko ilość zabranych ze sobą rzeczy jest ważna, ale też ich jakość. Warto zainwestować w dobry sprzęt, który będzie niezawodny i posłuży nam na więcej niż jednej wycieczce. Warto, na przykład, zabrać ze sobą lampkę na głowę zamiast latarki, butelkę na wodę, małą lornetkę, wygodny plecak i zapas baterii – doradzają specjaliści z National Geographic. Ten sprzęt a także odpowiednią odzież i obuwie powinno się zakupić w specjalistycznym sklepie gdzie wszystko jest objęte gwarancją i zawsze możemy skorzystać z porad sprzedawców i specjalistów.

5. Postaraj się o nocleg na terenie parku. Wiele parków oferuje zakwaterowanie. National Park Lodges to w większości to obiekty historyczne o wyjątkowym charakterze. Miejsca te cieszą się dużą popularnością, więc  rezerwacje trzeba robić odpowiednio wcześnie.

6. Porozmawiaj ze strażnikami parku. Nawet jeżeli masz wszystko zaplanowane i jesteś doskonale przygotowany, zawsze warto zatrzymać się w Visitor’s Center i wypytać strażników, czyli Park Rangers, o aktualne warunki, potencjalne zamknięcia szlaków i ścieżek, części parku wyłączone z ruchu turystycznego i zmiany spowodowane warunkami pogodowymi. Strażnicy będą też wiedzieli z którego miejsca najlepiej widać zachód słońca i zaopatrzą nas w mapkę. W Visitor’s Center można też zakupić całoroczną wejściówkę do parku, jeżeli planujemy do niego wrócić. Warto wiedzieć, że pieniądze z zakupu tych karnetów zasilają bezpośrednio fundusz tego parku.

7. Zaplanuj nocleg pod namiotem. Nawet jeżeli to będzie tylko jedna noc, spędzenie jej pod gwiazdami na terenie Parku Narodowego jest przeżyciem jedynym w swoim rodzaju, które docenią zarówno mali jak i duzi odwiedzający. Dużo parków oferuje pola namiotowe a także możliwość biwakowania w dziczy (backcountry). Do biwakowania koniecznie trzeba się odpowiednio przygotować zabierając namiot, śpiwór, karimatę a także kuchenkę z zapaliczką, latarki (i baterie) oraz, jeżeli jedziemy w miejsce gdzie żyją niedźwiedzie, tzw. bear bag i urządzenie do filtrowania wody (jeżeli biwakujemy w dziczy). O rezerwacje i pozwolenie na biwakowanie trzeba zawsze zadbać odpowiednio wcześnie.

8. Przygotuj się. Technologia pozwala dzisiaj na korzystanie z GPS’u i ściąganie map do telefonu. Telefon może nam posłużyć nie tylko do natychmiastowego dzielenia się swoimi przygodami i widokami z wycieczki, ale też do śledzenia pogody, zapisania naszej trasy czy sprawdzenia szczegółowych informacji i ciekawostek dotyczących danego parku. Nie zawsze może będziemy mieć dostęp do internetu (warto mieć też przy sobie papierową mapkę, patrz pkt. 6) i dobrze zabrać ze sobą zapasową baterię do telefonu. Aplikacje polecanych przez zawodowców:
– National Parks by National Geographic, przewodnik po parkach, mapy, ciekawostki, wskazówki, porady fotograficzne i wiele więcej
– Nike+ Running, aplikacja bardzo dobra do zapisywania tras dla osób, które chodzą, wspinają się i biegają.
– AllTrails, pokazuje wszystkie dostępne I możliwe ścieżki na danym obszarze, śledzi twoje postępy na danej trasie i pokazuje komentarze i wskazówki poprzednich turystów na tym szlaku.
– Compass, aplikacja idealna do szukania ścieżek, dróg i tras.
– Weather Channel, dobra do sprawdzania pogody z wyprzedzeniem i planowania.
– Snapseed, idealna aplikacja do szybkiej edycji zdjęć zrobionych na trasie.

9. Zostaw park w lepszym stanie niż go zastałeś. Generalna zasada obowiązująca wszystkich odwiedzających Parki Narodowe. Jeżeli widzisz śmieci, nawet nie swoje, sprzątnij je i nie zakłócaj zwierzętom spokoju w ich naturalnym środowisku. Każdy z nas jest odpowiedzialny za Parki Narodowe.

Parki Narodowe cieszą się ogromną popularnością, ale ta popularność ma drugą, ciemniejszą stronę. Ogromne rzesze ludzi mają dostęp do naprawdę wspaniałych i unikatowych miejsc, mogą je odwiedzić, zobaczyć, poczuć się ich częścią. Mogą doświadczyć tego, jak wyjątkowa jest nasza planeta, zobaczyć dlaczego warto o nią dbać i chronić, chociażby po to aby jeszcze nasze dzieci i wnuki miały szansę zachwycić się tymi widokami, które inspirują i poruszają nasze serca. Ceną za dostęp do cudów natury jest jednak znacznie przyspieszona degradacja tych miejsc, których erozja postępuje w trybie szybszym niż gdyby były one zamknięte dla odwiedzających.  Można temu zaradzić stosując się ściśle do przepisów panujących w Parkach i biorąc pod rozwagę porady strażników, odwiedzając parki w mniej uczęszczanym sezonie (każda pora roku ma swój urok w Parkach Narodowych), a także służąc jako wolontariusz, angażując dzieci i ucząc je jak szanować przyrodę i wspierając nasze ulubione parki finansowo.
Parki Narodowe są w Stanach uważane za narodowy skarb. Zostały stworzone do tego aby się nimi cieszyć i z nich korzystać. Korzystajmy więc z nich, nie tylko z okazji Tygodnia Parków Narodowych.
Udanego zwiedzania!

Źródła:
http://www.nationalgeographic.com/travel/travel-interests/tips-and-advice/9-tips-to-remember–traveling-national-parks/
https://www.loc.gov/collection/national-parks-maps/articles-and-essays/brief-history-of-the-national-parks/
http://travel.nationalgeographic.com/travel/top-10/underappreciated-national-parks/#page=2

Photo credit: Glacier National Park by Skeeze/Pixabay