Krew pępowinowa – co, gdzie i jak?
Lipiec jest miesiącem poświęconym wiedzy na temat krwi pępowinowej, jej pobierania i przechowywania. Coraz częściej młodzi rodzice słyszą od lekarza o możliwości pobrania krwi pępowinowej i co raz częściej się na to decydują, ale to wciąż jest to kropla w oceanie możliwości. Znajdujące się w krwi pępowinowej komórki macierzyste są przyszłością medycyny, o czym stosunkowo niewiele osób wie, bo nie ma jednolitego programu edukacyjnego, który by tę wiedzę rozpowszechniał. Jest za to, nie wiedzieć czemu, kontrowersja i walka o to, czy programy badawcze z wykorzystaniem komórek macierzystych powinny być dotowane przez instytucje rządowe.
Jakie opcje mają młodzi rodzice, do czego może się przydać krew pępowinowa i jak się za cały proces zabrać – spieszymy z wyjaśnieniem.
Czym jest krew pępowinowa, dlaczego jest ważna i co można z nią zrobić?
Krew pępowinowa, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z pępowiny łączącej dziecko z łożyskiem w brzuchu mamy. Krew pępowinowa jest bogata w komórki macierzyste (ang. stem cells). Komórki macierzyste natomiast, o których w świecie medycznym już od wielu lat jest głośno, są pierwotnymi, niewyspecjalizowanymi, niedojrzałymi komórkami organizmu ludzkiego- czyli stanowią początkowy etap wszystkich komórek organizmu. Ich wyjątkowość tkwi w tym, że mają one zdolność stosunkowo szybkiego dzielenia się oraz różnicowania się. W praktyce oznacza to, że mogą wykształcić się w rozmaite komórki i tkanki, od komórek krwi poprzez komórki tkanki nerwowej aż po tkankę kostną.
Komórki macierzyste określane są jako przyszłość medycyny, gdyż dają możliwość wykorzystania w leczeniu około 80 różnych poważnych chorób, min: urazów neurologicznych (przy chorobach Alzheimera czy Parkinsona i stwardnieniu rozsianym); w przeszczepach, szczególnie w leczeniu białaczki i innych chorób układu immunologicznego oraz krwi; osteoporozy, w terapiach komórkowych, w leczeniu nowotworów: guzów tkanki ocznej, nerwowej, chłoniaków, czy nawet w potencjalnej regeneracji mięśnia serca.
Dlaczego warto się zastanowić nad jej pobraniem i przechowywaniem?
Krew pępowinowa jest jednym z trzech (3!) źródeł komórek macierzystych – poza szpikiem kostnym i krwią obwodową a jej pobranie jest łatwe i bezbolesne.
Statystyki pokazują, że spośród ok. 4 milionów urodzeń rocznie, ponad 90% komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej jest wyrzucanych jako odpady medyczne. Trudno, wiedząc do czego można wykorzystać komórki macierzyste, nie uznać tego za marnotrawstwo, które jest głównie wynikiem niewiedzy o tym jak cennym materiałem jest ta krew i komórki w niej zawarte.
Przy dzisiejszych statystykach zachorowalności na rozmaite choroby warto się zastanowić nad tym czy nie zapewnić sobie pewnego rodzaju biologicznego zabezpieczenia. Dodatkowo, nawet jeżeli nie rozważamy zachowania krwi pępowinowej dla własnych potrzeb, warto rozważyć donację krwi pępowinowej do publicznego banku, z którego korzystać mogą wszyscy. Taka donacja jest całkowicie bezpłatna i nie wymaga (jeżeli rodzimy w szpitalu, który pobiera takowe donacje na miejscu) żadnych dodatkowych zabiegów z naszej strony.
Jeżeli rozważamy zachowanie krwi pępowinowej na własny użytek warto zauważyć, że koszty pobrania i przechowywania są z roku na rok bardziej przystępne ze względu na rosnącą liczbę prywatnych banków. Krew pępowinowa naszego dziecka może być wykorzystana nie tylko w leczeniu naszej pociechy oraz rodzeństwa a także innych ludzi.
Gdzie możemy oddać i przechowywać krew pępowinową?
Jeżeli chcemy wykorzystać dobrodziejstwo, jakim jest krew pępowinowa mamy dwie opcje.
Możemy oddać ją do publicznego banku, lub oddać na przechowanie do prywatnej instytucji. Oto główne (choć zapewne nie jedyne) różnice między tymi instytucjami:
| Banki Prywatne | Banki Publiczne |
| – ilość prywatnych, lub „rodzinnych” banków krwi pępowinowej szybko rośnie a co za tym idzie – rośnie wygoda związana z pobraniem i wysłaniem jednostki do banku | – ilość szpitali, które przyjmują krew pępowinową jest na prawdę niewielka, tylko ok. 200 szpitali w całym kraju – donacja więc często zależy od naszego dostępu do takiej instytucji. |
| – krew pępowinowa jest przechowywana do wykorzystania wyłącznie dla dziecka i najbliższych członków rodziny, dostępna natychmiast (nie trzeba czekać czy szukać dawcy,
– każdy może oddać krew pępowinową do prywatnego banku na przechowanie |
– krew pępowinowa naszego dziecka jest dostępna dla wszystkich potrzebujących. Dawcy muszą mieć świadomość, że dostęp do „ich” krwi nie jest gwarantowana, w razie potrzeby.
– kandydaci na dawcę przechodzą dość rygorystyczną preselekcję i nie każdy chętny będzie zatwierdzony |
| – oddający ponosi zarówno wysokie koszty pobrania (jednorazowa opłata) jak i koszty przechowywania (miesięczne/roczne). W większości przypadków istnieje możliwość finansowania i rozłożenia na raty. | – koszty są pokrywane w pełni przez szpital, który pobiera krew podczas porodu, więc rodzice nie ponoszą żadnych kosztów ani za pobranie ani za przechowanie
|
| – o ile sam proces pobierania krwi pępowinowej jest entuzjastycznie witany przez lekarzy, o tyle prywatne bankowanie nie jest. Większość lekarzy uważa, że wysokie koszty prywatnego przechowywania krwi pępowinowej nie uzasadniają korzyści i że praktyczniejsze (medycznie) i mniej kosztowne jest zasilanie banków publicznych. Jest to związane z charakterystyką komórek macierzystych i ich właściwościami leczniczymi. -Statystycznie, szanse, że nasze dziecko będzie mogło skorzystać z własnej krwi pępowinowej są bardzo niskie. Ilość komórek macierzystych zawartych w jednej jednostce pozwala na leczenie dziecka maksymalnie do ok. 10 roku życia. W niektórych prywatnych bankach istnieje szansa próby pomnożenia komórek macierzystych jeżeli ich liczba w pobranej jednostce jest szczególnie niska (co należy sprawdzić z wybraną instytucją). |
-zalecane zarówno przez American Academy od Pediatrics (AAP) jak i przez American Medical Association (AMA) ze względu na to, że donacje do publicznych banków zwiększają ilość i różnorodność krwi pępowinowej dostępnej dla ogółu potrzebujących (różnorodność jest ogromnie ważna w przyjmowaniu się transplantów komórek macierzystych). Im więcej jednostek znajduje się w bankach publicznych tym większe szanse na skuteczne leczenie. Pozwala to też na zwiększenie szans na przeszczep dla chorych będących częścią mniejszości etnicznych. |
| – Zalecane jeżeli noworodek ma starsze rodzeństwo, które jest chore lub u którego występuje wysokie zagrożenie zachorowania na choroby takie jak białaczka, choroby układu immunologicznego, chłoniak (lymphona), anemia sierpowata (sickle cell anemia) i inne. -Zalecane również, jako zabezpieczenie, jeżeli rodzice nie mają dostępu do pełnej historii medycznej (np. jeden z rodziców był adoptowany lub dziecko zostało poczęte przy użyciu jajeczka lub spermy obcego dawcy) |
– krew jest testowana pod kątem chorób zakaźnych i nieprawidłowości genetycznych (dawca zostanie powiadomiony w razie pozytywnych wyników). Jest też badana pod kątem ilości komórek macierzystych zawartych w danej jednostce krwi. Krew która nie nadaje się do transplantacji jest wykorzystywana w badaniach nad nowymi terapiami i możliwościami leczenia. |
| – krew z pępowiny naszego dziecka nie może być użyta w leczeniu tego dziecka jeżeli jest to choroba podłożu genetycznym
|
– przechowywana jednostka jest oznaczona numerem, gwarantując tym samym całkowitą anonimowość dawcy |
| – krytykowane przez AAP i AMA ze względu na to, że koszty są niewspółmiernie wysokie do szans wykorzystania komórek, podczas gdy inne równie efektywne terapie mogą być dostępne mniejszym kosztem. |
Jeżeli decydujemy się na oddanie krwi pępowinowej do publicznego banku musimy powiadomić lekarza prowadzącego między 28 a 34 tygodniem ciąży gdyż wiąże się to z wstępną ewaluacją i sprawdzeniem czy nadajemy się na dawcę. Lista szpitali pobierających krew pępowinową do publicznych banków: https://bethematch.org/support-the-cause/donate-cord-blood/how-to-donate-cord-blood/participating-hospitals/ i w naszym stanie: https://parentsguidecordblood.org/en/donationspot/illinois
Jeżeli natomiast wybieramy prywatny bank, musimy stosunkowo wcześnie zacząć poszukiwania aby wybrać ten, który jest dla nas najbardziej odpowiedni pod kątem wygody, finansów i dystansu (który może mieć wpływ na czas transportu pobranej krwi do laboratorium). Pełna lista prywatnych banków operujących na terenie Stanów: http://www.savethecordfoundation.org/banking-choices/private-cord-blood-banking-and-donation/#privatebanks oraz https://parentsguidecordblood.org/en/family-banking
Na czym polega pobranie krwi pępowinowej?
Pobranie krwi pępowinowej to zabieg stosunkowo prosty, nieinwazyjny i całkowicie bezbolesny (w przeciwieństwie np. do pobrania szpiku kostnego). Podczas porodu, kiedy dziecko jest już poza macicą i samodzielnie oddycha, zaciska się klamry na pępowinie w dwóch miejscach,tak jak do normalnego przecięcia i pobiera krew (a także tkankę pępowinową) z tego odcinka sznura pępowinowego. W przypadku kiedy oddajemy krew pępowinową do publicznego banku musimy powiadomić lekarza odbierającego poród, który dokona pobrania krwi. Jeżeli korzystamy z usług prywatnego banku, odpowiednio wcześnie dostaniemy zestaw do pobrania (collection kit), który musimy przynieść ze sobą do szpitala w czasie porodu. Lekarz przyjmujący poród pobierze krew i umieści ją w odpowiednich pojemniczkach po czym wysyłamy ją do banku w sposób wskazany na instrukcji. Po trafieniu do laboratorium w banku, krew pępowinowa jest badana pod kątem zawartości komórek macierzystych, odpowiednio przygotowywana i odkładana do przechowania. Jednostki krwi zamraża się w ciekłym azocie w temp. ok -196 C, co pozwala zachować lecznicze właściwości przechowywanych komórek. Jak na razie najdłużej przechowywane komórki mają ok.25 lat, jednak lekarze twierdzą, że odpowiednio spreparowane jednostki w stanie uśpienia kriogenicznego mogą być przechowywane bez ograniczenia.
Jakie są koszty takiego procederu i jakie informacje są potrzebne?
O ile oddanie krwi do publicznego banku jest całkowicie bezpłatne, o tyle w prywatnych bankach trzeba się liczyć z poważnymi kosztami. Pobranie krwi to jednorazowy wydatek rzędu $1500 – $2300. Do tego dochodzą bardzo często koszty przechowywania, w granicach ok $100 miesięcznie (można opłaty wykonywać miesięcznie lub rocznie).
Formularze rejestracyjne zawierają zwyczajowe dane osobowe a także historię medyczną . Większość można wypełnić na stronach danego banku. Wszystkie banki mają pomocne linie obsługi klienta gdzie można zasięgnąć wszelkich, bardzo szczegółowych informacji.
Pobranie i bankowanie krwi pępowinowej nie jest porywane przez ubezpieczenie.
Istnieją jednak przypadki kiedy koszty pobrania i przechowywania (prywatnego) można odliczyć od podatku: kiedy dziecko, lub najbliższy członek rodziny choruje na chorobę którą można leczyć przy użyciu tych komórek macierzystych, które przechowujemy w prywatnym banku (warto sprawdzić z osobą, która nas rozlicza).
Czy istnieją przeciwwskazania?
Prywatne banki zazwyczaj nie mają przeciwwskazań i przyjmują krew pępowinową w takiej formie jakiej ona przychodzi. Publiczne banki mają cały proces preselekcji przez który trzeba przejść, żeby się zakwalifikować do tego aby krew z pępowiny naszego dziecka została przyjęta. Formularz kwalifikujący (wypełniany między 28-34 tygodniem ciąży) można znaleźć tutaj: https://bethematch.org/support-the-cause/donate-cord-blood/learn-if-you-can-donate-cord-blood/
Do generalnych przeciwwskazań należą:
– choroby (matki lub dziecka): nowotwory, infekcje, choroby genetyczne
– krótka pępowina
Pewnie, jest to jeszcze jedna ważna decyzja, którą rodzice muszą podjąć przed narodzeniem swojego potomka i nie jest to decyzja łatwa. Rozważając możliwość pobrania krwi pępowinowej, porozmawiajmy z lekarzem prowadzącym ciążę i weźmy pod uwagę naszą historię medyczną oraz nasze możliwości finansowe (może się okazać, że będziemy płacić za coś, czego być może (oby) nigdy nie przyjdzie nam wykorzystać). Warto jednak zastanowić się nad możliwościami (których jest co raz więcej) jakie niosą komórki macierzyste i nad faktem, że jeżeli nie zdecydujemy się na ich zachowanie czy oddanie, to ten cenny materiał biologiczny o ogromnym potencjale zostanie po prostu wyrzucony do śmieci.
Zastrzeżenie: Zamieszczone na stronie informacje o charakterze medycznym nie mogą stanowić podstawy do samodiagnozy, leczenia, lub podejmowania innych działań związanych ze zdrowiem. Informacje te nie są również poradą medyczną. Przy podejmowaniu decyzji dotyczących zdrowia należy zawsze korzystać z porady lekarza.
Źródła:
https://www.consumerhealthdigest.com/pregnancy-center/cord-blood-banking.html
https://parentsguidecordblood.org/en
https://bloodcell.transplant.hrsa.gov/cord/options/donating/index.html
https://www.babycenter.com/0_donating-cord-blood-to-a-public-bank_1356495.bc
https://www.consumeraffairs.com/health/cord-blood/
http://kidshealth.org/en/parents/cord-blood.html#
0 Comments
No comments!
There are no comments yet, but you can be first to comment this article.